MountainsGreece

Καϊμάκτσαλάν – Βόρρας

Με την ψηλότερη κορυφή του να αγγίζει τα 2.524μ. το όρος Καϊμάκτσαλαν (Λευκή Κορφή) ή Βόρρας, καταλαμβάνει την τρίτη θέση σε υψόμετρο μετά τον Όλυμπο και τον Σμόλικα. Το μεγαλύτερο κομμάτι του βουνού ανήκει στο νομό Πέλλας, ενώ βορειότερα και πίσω από την κορυφή του Προφήτη Ηλία εκτείνεται πέρα από τα ελληνικά σύνορα, προς τη ΦΥΡΟΜ. Οι κορφές που ξεπερνούν τα 2.000μ. βρίσκονται δεξιά από τον Προφήτη Ηλία και στα ανατολικά.

Είναι ευρύτερα γνωστό για το χιονοδρομικό του κέντρο, τα πολλά νερά, που κυλούν στις πλαγιές του, αλλά και τα πυκνά δάση οξιάς, πεύκου και έλατου, που προσφέρουν καταφύγιο στην άγρια ζωή. Φημισμένο είναι το Μαύρο Δάσος πάνω από το χωριό Παναγίτσα με την προστατευόμενη πενταβέλονη πεύκη. Πυκνά δάση συναντώνται και στα δυτικά, γύρω από το χωριό Άγιος Αθανάσιος, όπου οι κορυφές είναι χαμηλότερες.

Εκτός από το  δημοφιλές χιονοδρομικό κέντρο, πολλούς επισκέπτες δέχονται τα θερμά λουτρά Πόζαρ, στο τελείωμα του φαραγγιού Νικολάου έξω από το χωριό Λουτράκι. Η περιοχή γύρω από το φαράγγι είναι ίσως η πιο απομονωμένη πλευρά του βουνού, αφού δεν υπάρχουν δασικοί δρόμοι, ενώ οι συχνές κατολισθήσεις και η ανεπαρκής συντήρηση των ορειβατικών μονοπατιών μετατρέπουν την πεζοπορία σε πραγματική περιπέτεια. Ωστόσο, τα σαββατοκύριακα το ίδιο το φαράγγι πλημμυρίζει από πεζοπόρους κάθε ηλικίας.

Οι δασικοί δρόμοι, που έχουν διανοιχτεί στο υπόλοιπο βουνό για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των υλοτόμων, προσφέρονται για ορεινή ποδηλασία, ενώ τα μονοπάτια στην ανατολική πλευρά έχουν αρχίσει να κλείνουν. Εμφανή είναι και τα σημάδια των ανταρτών, που βρήκαν καταφύγιο στο βουνό τα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου. Πέτρινα φυλάκια σώζονται σε πολλά σημεία όπου το δάσος είναι πυκνό, αλλά και στις ράχες των κορυφογραμμών.

Το Καϊμάκτσαλαν κρύβει σπάνιο φυσικό πλούτο, με την τοπική πανίδα να περιλαμβάνει ζαρκάδια, αγριογούρουνα, βασιλαετούς, γυπαετούς και- πιθανότατα- αρκούδες. Δυστυχώς, όμως, το βουνό γειτνιάζει με περιοχές όπως η Έδεσσα και η Φλώρινα, οι κάτοικοι των οποίων έχουν μακρά παράδοση στο κυνήγι. Με σύμμαχο τους την υλοτομία, εξαιτίας της οποίας ανοίγονται δρόμοι ακόμα και στα πιο απρόσιτα σημεία, οι κυνηγοί εξακολουθούν να αποτελούν σημαντική απειλή για το πολύτιμο ορεινό οικοσύστημα.

Επιπλέον, και μολονότι είναι ενταγμένο στο δίκτυο Natura, το βουνό τυχαίνει να συγκαταλέγεται στη λίστα με τα “φιλέτα” που επιδιώκεται να διατεθούν για επενδύσεις, με το άλλοθι της παρούσας οικονομικής κρίσης. Έτσι, το φυσικό περιβάλλον κινδυνεύει να θυσιαστεί για άλλη μία φορά στο βωμό της “ανάπτυξης”.

Κορυφή

(Προφήτης Ηλίας) 2.524μ.

Αποστάσεις

Αθήνα: 598χλμ.

Θεσσαλονίκη: 132χλμ.

Καταφύγια

Τοποθεσία Μετερίζι – τηλ: + 30 23810 32001

Προτεινόμενη διαδρομή

Λουτρά Αριδαίας – Φαράγγι Νικολάου-Ράμνο Μπορ – Πηγή Σολούνα – Δοκάρι – Λουτρά Αριδαίας:

Ξεκινάμε από την πισίνα στα λουτρά Αριδαίας. Ακολουθούμε το πέτρινο δρομάκι δεξιά από το ποτάμι. Σε λίγο φτάνουμε σε διακλάδωση δύο μονοπατιών, και ακολουθούμε αυτό που κατηφορίζει μέχρι το ποτάμι.

Παλαιότερα υπήρχαν ξύλινα γεφύρια που διέσχιζαν το ποτάμι, όμως σήμερα έχουν διαλυθεί και αναγκαστικά θα πρέπει να περάσουμε μέσα από το ποτάμι- καλό είναι να έχουμε μαζί μας κατάλληλα παπούτσια. Ακολουθούμε τη ροή του ποταμού αλλάζοντας συχνά όχθη. Σε μερικά σημεία υπάρχει σήμανση αν και δεν χρειάζεται, αρκεί να  μείνουμε κοντά στο ποτάμι.

Σε περίπου μιάμιση με δύο ώρες φτάνουμε στον καταρράκτη, που είναι κρυμμένος μέσα σε ένα μικρότερο φαράγγι, στα δεξιά του ποταμού. Για να τον βρούμε, αναζητάμε τα ορειβατικά σημάδια και το μικρό ποταμάκι, που τροφοδοτεί το μεγάλο. Εδώ μπορούμε να κολυμπήσουμε, αν και το νερό είναι πολύ παγωμένο.

Στη συνέχεια επιστρέφουμε και συνεχίζουμε να ανηφορίζουμε παράλληλα με το ποτάμι. Η διαδρομή δυσκολεύει αρκετά, ενώ οι κατολισθήσεις έχουν δημιουργήσει επικίνδυνα περάσματα. Σήμανση πλέον δεν υπάρχει, αφού τα πάντα έχουν παρασυρθεί από τις πτώσεις βράχων και τη δύναμη του νερού.

Σε λίγο το φαράγγι χωρίζεται στα δύο. Το δεξί τμήμα συνεχίζει στο ρέμα Λούτα, όμως εμείς κατευθυνόμαστε αριστερά, στο Ράμνο Μπορ, ώσπου φτάνουμε σε ένα σημείο όπου έχει γίνει μεγάλη κατολίσθηση- πρόκειται για ένα από τα δυσκολότερα και πιο επικίνδυνα σημεία της διαδρομής. Κρίνοντας από τη σαθρότητα των βράχων, το ενδεχόμενο νέας κατολίσθησης δε μπορεί να αποκλειστεί.

Συνεχίζουμε για λίγο πάνω στη σάρα και σε λίγο κατεβαίνουμε ξανά προς το ποτάμι, περνώντας μέσα από πυκνή βλάστηση. Μετά από τα τελευταία δύσκολα περάσματα, ακολουθούμε για λίγο το ποτάμι μέχρι που συναντάμε αριστερά μας μία κοίτη με μεγάλες πέτρες. Εκεί αφήνουμε το ποτάμι και στρίβουμε αριστερά, αναζητώντας το κόκκινο βέλος, που θα μας οδηγήσει στο μονοπάτι του δάσους, στα δεξιά μας.  Υπάρχει μόνο ένα σημάδι και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να μην το προσπεράσουμε, δεδομένου ότι η αρχή του μονοπατιού είναι αρκετά δυσδιάκριτη.

Το μονοπάτι μας οδηγεί σε μία εγκαταλειμμένη στάνη με αρκετά σκουπίδια. Συνεχίζουμε ανηφορίζοντας αριστερά και παίρνουμε ύψος. Εδώ ξαναβρίσκουμε τα ορειβατικά σήματα, τα οποία δεν πρέπει αφήσουμε από τα μάτια μας. Το σπάνιας ομορφιάς δάσος οξιάς σταδιακά γίνεται μεικτό, με οξιές και πανύψηλα πεύκα. Έπειτα από αρκετή ώρα κοπιαστικής ανάβασης συναντάμε την ταμπέλα, που μας δείχνει την πορεία για το χιονοδρομικό κέντρο και την πηγή Σολούνα. Η πηγή βρίσκεται στα δεξιά μας και απέχει περίπου δέκα λεπτά. Καλό είναι να γεμίσουμε τα παγούρια μας, γιατί από εδώ και πέρα θα βρίσκουμε νερό μόνο σε ρέματα.

Στη συνέχεια φεύγουμε αριστερά και διασχίζουμε το δάσος οξιάς. Το μονοπάτι αρχίζει να κατηφορίζει και να στενεύει, ώσπου προσεγγίζουμε ακόμα ένα σημείο με εμφανή σημάδια μεγάλης κατολίσθησης. Καλό είναι να περάσουμε σχετικά γρήγορα και με ιδιαίτερη προσοχή. Λίγο αργότερα συναντάμε ένα μικρό ρέμα και το ακολουθούμε ανηφορίζοντας μέχρι το δασικό δρόμο, τον οποίο ακολουθούμε αγνοώντας τους μικρότερους δρόμους, που τον τέμνουν.

Σύντομα φτάνουμε στην τοποθεσία Δοκάρι, όπου υπάρχει μια παλιά ξύλινη ταμπέλα πεσμένη στο έδαφος και ένα τραπεζάκι, που σιγά σιγά σαπίζει. Από εδώ ξεκινάει η κατάβαση. Εδώ μπορούμε να κατασκηνώσουμε σε όποιο σημείο θεωρούμε κατάλληλο ή να ανηφορίσουμε προς το αλπικό κομμάτι για να έχουμε καλύτερη θέα.

Το μονοπάτι της κατάβασης έχει ορειβατική σήμανση Μ2 7 και προχωρά κατά μήκος της κορυφογραμμής. Λίγη προσοχή χρειάζεται στα εκτεθειμένα σημεία. Στη συνέχεια η σήμανση αλλάζει και γίνεται Μ2 14- δεν την αφήνουμε για κανένα λόγο, καθώς υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να αποκλίνουμε σημαντικά από την πορεία μας. Αρκετά χαμηλότερα, αφήνουμε την κορυφογραμμή πίσω μας και κατευθυνόμαστε αριστερά σε μία πλαγιά με αραιή βλάστηση και μικρά δέντρα.

Περνάμε απέναντι και κατηφορίζουμε μέχρι που το μονοπάτι χωρίζει στα δύο. Η δεξιά διακλάδωση οδηγεί σε δασικό δρόμο και τελικά στον ασφάλτινο δρόμο, που καταλήγει στο χωριό Λουτράκι. Εμείς θα συνεχίσουμε αριστερά ακολουθώντας τα κόκκινα σημάδια. Το μονοπάτι σε αυτό το σημείο έχει αρχίσει να κλείνει και τα σημάδια έχουν ξεθωριάσει. Εάν καταφέρουμε να μείνουμε σε αυτό, θα μας οδηγήσει στο φαράγγι Νικολάου, πολύ κοντά στις εγκαταστάσεις των λουτρών, από όπου ξεκινήσαμε.

Η συγκεκριμένη κυκλική διαδρομή αποτελεί ένα μικρό άθλο για όσους θέλουν να την δοκιμάσουν και οπωσδήποτε δεν προτείνεται για άπειρους ορειβάτες. Παρόλο που δεν απαιτείται ειδικός ορειβατικός εξοπλισμός, το μονοπάτι είναι δύσβατο και η σήμανση ελλιπής, ενώ οι συνεχείς κατολισθήσεις συνιστούν υπαρκτή απειλή. Σε περίπτωση ατυχήματος, η βοήθεια θα αργήσει πολύ να έρθει. Επίσης, σε περίπτωση που το βουνό έχει χιόνια σε χαμηλό υψόμετρο, τα απότομα περάσματα και οι γκρεμοί στο μονοπάτι προς το Δοκάρι αποτελούν σημεία υψηλής επικινδυνότητας.

Ιστορικά στοιχεία

Σύμφωνα με το μύθο, το ξύλο, από τα οποία ήταν φτιαγμένα τα ακόντια της Μακεδονκής Φάλαγγας του Μ. Αλεξάνδρου προέρχονταν από το Μαύρο Δάσος. Το Καιμακτσαλάν αποτέλεσε πεδίο μαχών κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου.

Αξιοθέατα

Τα ιαματικά λουτρά Πόζαρ είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της περιοχής, αν και προσελκύουν κυρίως ηλικιωμένους επισκέπτες. Στη Λουτρόπολη λειτουργεί επίσης μουσείο με παλαιοντολογικά, αρχαιολογικά, φυσιογραφικά και πολιτιστικά εκθέματα.

Η πόλη της Έδεσσας, με την αρχαία ακρόπολη, τα σημαντικά ρωμαϊκά και βυζαντινά κατάλοιπα, την παραδοσιακή συνοικία Βαρόσι και τους εντυπωσιακούς καταρράκτες, απέχει περίπου 35 χλμ. από το βουνό. Οι λάτρεις της ιστορίας δεν πρέπει να παραλείψουν μία επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο Πέλλας- την πρωτεύουσα του Μακεδονικού βασιλείου με τα μοναδικά ταφικά μνημεία και τα ερείπια των αρχαίων ανακτόρων.

Σκι

Το χιονοδρομικό κέντρο του Καιμάκτσαλάν βρίσκεται στην τοποθεσία Μετερίζι και φημίζεται για την ποσότητα και την ποιότητα του χιονιού του, αλλά και για τις συχνές κακοκαιρίες. Τους χειμερινούς μήνες τίθεται συχνά εκτός λειτουργίας εξαιτίας της ομίχλης, επομένως καλό είναι να συμβουλευτείτε το μετεωρολογικό δελτίο πριν το ταξίδι σας.

Σχετικά άρθρα

Όρλιακας

mountainsGreece

Δάσος Φρακτού

mountainsGreece

Όρη Βροντούς – Λαϊλιάς

mountainsGreece