MountainsGreece

Τέσσερις κορυφές για φίλημα – Αφιέρωμα στα Άγραφα

Κορυφή Πέντε Πύργοι

Οι Πέντε Πύργοι βρίσκονται στα ανατολικά Άγραφα, στη νότια απόληξη της τεχνητής λίμνης Ταυρωπού. Η ονομασία του βουνού πιθανότατα προέρχεται από το σχήμα της κορυφογραμμής του: Από μακριά, διακρίνονται πέντε βράχινοι όγκοι που σχηματίζουν τους πύργους.

Το κατώτερο τμήματου βουνού καλύπτεται από δρύες, ενώ πιο ψηλά συναντώνται δάση ελάτης. Λόγω της χαμηλής επισκεψιμότητας, το βασικό μονοπάτι του βουνού είναι σε κακή κατάσταση. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η έντονη παρουσία των ζώων στο δάσος. Τα βράδια ακούγονται πολλές κραυγές και ήχοι από τις νυχτερινές αναζητήσεις για τροφή.

Η ανάβαση στην ψηλότερη κορυφή τους καλοκαιρινούς μήνες είναι μια εύκολη υπόθεση, με εξαίρεση το τελευταίο κομμάτι πριν την κορυφή. Με τα χιόνια όμως τα πράγματα αλλάζουν και ο χειμερινός εξοπλισμός είναι απαραίτητος.

Πολλοί ισχυρίζονται, ότι από τους Πέντε Πύργους μπορεί κανείς να πάει στην κορυφή Φλυτζάνι, μέσω του διάσελου που ενώνει τα δύο βουνά. Η κατάβαση προς το διάσελο είναι σχεδόν αδύνατη και μπορεί να γίνει μόνο με εξοπλισμό αναρρίχησης. Το έδαφος είναι σαθρό, ενώ σε ορισμένα σημεία τα βράχια έχουνε αρνητική κλίση. Η διαδρομή αυτή είναι πολύ επικίνδυνη.

Προτεινόμενη διαδρομή  

Το μονοπάτι ξεκινάει από το πάνω μέρος του χωριού Ανθηρό. Ανηφορίζουμε μέχρι την εκκλησία και στρίβουμε δεξιά στον χωματόδρομο. Σε πενήντα μέτρα, στο αριστερό μας χέρι υπάρχει ένα κόκκινο βέλος (σπρέι σε βράχο), που μας κατευθύνει προς ένα απότομο μονοπάτι. Ακολουθούμε το μονοπάτι και διασχίζουμε τον δρόμο τρεις φορές, συνεχίζοντας απέναντι. Η τελευταία είσοδος γίνεται πάνω σε μια φουρκέτα. Εδώ ξεκινάει το μεγάλο μέρος του μονοπατιού και τα βάσανα.

Η σήμανση δεν φαίνεται πολύ καλά, ενώ τα πολλά πεσμένα δέντρα, έχουνε κλείσει ένα μεγάλο μέρος του. Μετά από αρκετή ώρα φτάνουμε σε πλάτωμα και συναντάμε ένα δασικό δρόμο, ο οποίος στρίβει απότομα. Το μονοπάτι συνεχίζει ακριβώς από πάνω. Ξαναμπαίνουμε στο δάσος και σε λίγο βγαίνουμε σε έναν δασικό δρόμο. Συνεχίζουμε ανηφορίζοντας στον δρόμο.

Σε ορισμένα σημεία, ασπρο-κόκκινες κορδέλες μας “βάζουν” σε μονοπάτια, τα οποία κόβουν δρόμο από τον κυρίως δασικό δρόμο. Στο τέλος των μονοπατιών ξαναβγαίνουμε στον δασικό δρόμο. Τον ακολουθούμε και φτάνουμε σε μία σιδερένια πόρτα. Την ανοίγουμε και συνεχίζουμε για εκατό περίπου μέτρα, μέχρι να βρούμε το μονοπάτι στο δεξί μας χέρι. Υπάρχει κόκκινη μπογιά, που μας ειδοποιεί. Το ακολουθούμε και φτάνουμε σε μια πηγή (ποτίστρα). Από εδώ κατευθυνόμαστε προς τα πάνω μέσα από ευδιάκριτο μονοπάτι.

Σε λίγη ώρα προσεγγίζουμε το αλπικό τμήμα. Στο βάθος βλέπουμε ένα διάσελο, ενώ διακρίνεται και το μονοπάτι που οδηγεί εκεί. Από το διάσελο πάμε αριστερά ανηφορίζοντας σε μια απότομη πλαγιά και σύντομα βλέπουμε την κορυφογραμμή. Την ακολουθούμε μέχρι την κορυφή. Προσοχή χρειάζεται το τελευταίο κομμάτι, το οποίο είναι αρκετά απότομο και εκτεθειμένο. Προχωράμε αργά,περνώντας τον κίνδυνο και φτάνουμε στην κορυφή. Η διαδρομή διαρκεί περίπου τρεις ώρες.

Το μονοπάτι μέσα στο δάσος βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση εξαιτίας των πεσμένων δέντρων. Ειδικά στην επιστροφή, που η σήμανση είναι από ελλιπής έως ανύπαρκτη, είναι πολύ εύκολο να το χάσουμε. Εάν το βουνό έχει χιόνια, καλό είναι να ακολουθήσουμε από την αρχή τον δασικό δρόμο. Σε διαφορετική περίπτωση, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για μεγάλη ταλαιπωρία.

Κορυφή Σβόνι

Η κορυφή Σβόνι είναι καλά κρυμμένη από τους γειτονικούς ορεινούς όγκους και για να την δει κανείς θα πρέπει να περπατήσει ως την καρδιά των Αγράφων. Το κοντινότερο χωριό ονομάζεται Πετράλωνα. Για να φτάσει κανείς στην βάση της κορυφής θα πρέπει να διασχίσει την κορυφογραμμή των Πετραλώνων ή να ακολουθήσει τον δασικό δρόμο που κατευθύνεται προς το χωριό Άγραφα.

Έχει χαμηλό βαθμό δυσκολίας, αφού η ανάβαση από το διάσελο μεταξύ της κορυφής Πουλί και Σβόνι είναι εύκολη υπόθεση. Βέβαια μπορεί κανείς να ανέβει από τις άλλες πλευρές του βουνού, οι οποίες είναι αρκετά απότομες. Ειδικά τους χειμερινούς μήνες,που το χιόνι καλύπτει όλο το βουνό.

Από εδώ μπορούμε να δούμε το μεγαλύτερο μέρος των Αγράφων. Νότια διακρίνονται οι κορυφές του Τυμφρηστού, της Χελιδόνας και της Καλιακούδας. Οι μόνες κορυφές που δεν φαίνονται είναι αυτές, που βρίσκονται βορειότερα, μια που κρύβονται από τους υπόλοιπους ορεινούς όγκους.

Προτεινόμενη διαδρομή   

Φτάνουμε στο χωριό Πετράλωνα και κατευθυνόμαστε προς το πάνω μέρος του. Εδώ βρίσκουμε έναν δασικό δρόμο. Υπάρχει μια ταμπέλα που μας ενημερώνει ότι ο δρόμος φτάνει μέχρι το χωριό Άγραφα. Ακολουθούμε τον δρόμο και φτάνουμε σε μια διασταύρωση. Δεξιά, ο χωματόδρομος οδηγεί στην τοποθεσία Νιάλα. Εμείς συνεχίζουμε αριστερά.

Μετά από περίπου 200μ, αφού περάσουμε μια αριστερή φουρκέτα, βρίσκουμε το μονοπάτι στο δεξί μας χέρι και το ακολουθούμε. Σήμανση δεν υπάρχει, αλλά το μονοπάτι είναι εμφανές. Ανηφορίζοντας θα συναντήσουμε δύο φορές το δασικό δρόμο. Και τις δύο φορές το μονοπάτι συνεχίζει ακριβώς απέναντι. Αφού περάσουμε για δεύτερη φορά τον δρόμο, το μονοπάτι αρχίζει να γίνεται αρκετά απότομο.

Λίγο πριν το αλπικό κομμάτι, το μονοπάτι χάνεται και οι ψηλές φτέρες δυσκολεύουν την κατάσταση. Εδώ χρειάζεται να χαράξουμε μόνοι μας την διαδρομή. Καλό είναι να παραμείνουμε πάνω στον αυχένα μέχρι να σβήσει. Στο τέλος περνάμε κάτω από τα έλατα, τα οποία μας κλείνουν τον δρόμο, και σύντομα βγαίνουμε στο αλπικό κομμάτι. Η κορυφογραμμή μπροστά μας ονομάζεται Πετράλωνα, όπως και η κορυφή με υψόμετρο 1.700μ.

Φτάνοντας πάνω συνεχίζουμε αριστερά. Η θέα είναι εντυπωσιακή, ενώ υπάρχουν και μερικά κομμάτια, τα οποία χρειάζονται λίγη παραπάνω προσοχή. Ειδικά σε περίπτωση,που έχει βρέξει και τα βράχια γλιστρούν. Ακολουθώντας την κορυφογραμμή θα φτάσουμε στην κορυφή των Πετραλώνων, όπου υπάρχει και τσιμεντένιο κολωνάκι. Στη συνέχεια, για να πάμε προς την κορυφή Σβόνι θα χρειαστεί να κατέβουμε δύο απότομα περάσματα. Κατηφορίζουμε με προσοχή, περνάμε δεξιά από έναν μεγάλο βράχο και φτάνουμε στην βάση της κορυφής.

Από εδώ υπάρχουν δύο τρόποι για να ανέβουμε. Ο πρώτος και δυσκολότερος είναι να ανηφορίσουμε direct προς τα πάνω, χαράζοντας δική μας πορεία. Λίγο πριν το τέλος θα βρεθούμε δεξιά από την κορυφή. Φτάνοντας εκεί πηγαίνουμε αριστερά μέχρι το τέλος. Αυτός ο τρόπος δεν προτείνεται σε περίπτωση που το βουνό έχει πολλά χιόνια, εκτός αν είμαστε έμπειροι ορειβάτες και εξοικειωμένοι σε τέτοιες συνθήκες.

Ο δεύτερος τρόπος είναι να κινηθούμε αριστερά πάνω στον χωματόδρομο, μέχρι το διάσελο, που σχηματίζεται ανάμεσα στις κορυφές Σβόνι και Πουλί. Από το διάσελο συνεχίζουμε δεξιά ακλουθώντας τον αυχένα. Η ανάβαση είναι μεγαλύτερη, αλλά η κλίση είναι λιγότερο κουραστική για τα πόδια.

Η διαδρομή διαρκεί περίπου τρεισήμισι ώρες.

Κορυφές Παπαδημήτρης – Πουλί

Ο Παπαδημήτρης είναι μια από τις άγνωστες κορυφές των Αγράφων, που σπάνια την επισκέπτονται ορειβάτες. Η ονομασία του βουνού δόθηκε στην μνήμη του Παπαδημήτρη, ο οποίος ήτανε ο ιερέας του χωριού Καροπλέσι και σκοτώθηκε κάτω από την κορυφή του βουνού, καθώς περπατούσε.

Μπορεί να μην ξεπερνάει τα 2.000μ., αλλά η ανάβαση στην κορυφή του είναι μια ευχάριστη περιπέτεια. Τριγύρω υπάρχουν αρκετές ράχες και αυχένες, όπου μπορεί κανείς να χαράξει τις δικές του διαδρομές.

Μελανό σημείο στο βουνό αποτελεί ο κτηνοτρόφος, που έχει εγκατασταθεί στους πρόποδες της κορυφής, δίπλα στον δασικό δρόμο και λίγο πριν το αλπικό τμήμα. Δείχνοντας παντελή αδιαφορία για το περιβάλλον, έχει μετατρέψει την περιοχή γύρω από τη στάνη του σε σκουπιδότοπο. Ακόμη και μπαταρίες ιδιαίτερα τοξικές για τη φύση έχουν αφεθεί να σαπίζουν. Είναι πραγματικά δυσάρεστο να φερόμαστε έτσι στη φύση, ειδικά όταν η οικονομική μας επιβίωση εξαρτάται αποκλειστικά από αυτή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτός ο άνθρωπος καταστρέφει αυτόν, που τον ταΐζει.

Από την κορυφή του βουνού μπορεί κανείς να κατευθυνθεί προς το Πουλί. Ο αυχένας, που ενώνει τις δύο κορυφές, ίσως είναι από τους ομορφότερους των Αγράφων. Διασχίζοντας τον, διακρίνουμε τα δυτικά και τα ανατολικά βουνά της περιοχής.

Η κορυφή Πουλί έχει πάρει την ονομασία της από το σχήμα της. Η ευκολότερη πλευρά για να την ανέβει κανείς είναι από τον Παπαδημήτρη. Από την Σβόνι χρειάζεται λίγη παραπάνω προσοχή, ειδικά με χιόνια.

Προτεινόμενη διαδρομή

Φτάνουμε στο χωριό Καροπλέσι και στρίβουμε δεξιά σε έναν τσιμεντένιο δρόμο, που ανηφορίζει προς τα τελευταία σπίτια του. Ο δρόμος ξεκινάει μέσα από το χωριό. Χαρακτηριστικό σημείο είναι το πέτρινο κιόσκι, που βρίσκεται αριστερά του (στην είσοδό του). Ακολουθούμε τον δρόμο και, μετά από μερικές φουρκέτες, μπαίνουμε στον χωματόδρομο. Ο δρόμος ανηφορίζει ανάμεσα σε πανύψηλα έλατα.

Θα συναντήσουμε δύο διασταυρώσεις. Ακολουθούμε τον κυρίως χωματόδρομο, με κατεύθυνση προς τον Αϊ Λια. Στην επόμενη διασταύρωση θα βρούμε μια δεύτερη ταμπέλα, που μας δείχνει ότι δεξιά ο δρόμος πηγαίνει στον Αϊ Λια και αριστερά προς την τοποθεσία Γκούρα. Εμείς κατευθυνόμαστε προς Γκούρα.

Μετά από αρκετές φουρκέτες και αρκετά πιο ψηλά θα βρούμε το μονοπάτι πάνω σε μια στροφή του δρόμου. Ένα σημάδι με κόκκινο σπρέι μας ειδοποιεί για την ύπαρξή του. Μπαίνουμε στο μονοπάτι και ακολουθούμε την ράχη. Προσοχή, στην αρχή του μονοπατιού υπάρχει άλλο ένα μικρότερο, που φεύγει προς τα αριστερά και οδηγεί σε ρέμα. Συνεχίζουμε στο σωστό μονοπάτι, περνώντας κάτω από έλατα.

Σε λίγη ώρα θα φτάσουμε σε ένα πλάτωμα. Εδώ θα πρέπει να πάμε δεξιά προς το πεσμένο δέντρο. Δίπλα του υπάρχει ένα ορειβατικό σήμα. Συνεχίζουμε να ανηφορίζουμε σε απότομη πλαγιά, μέχρι που το μονοπάτι χάνεται από την πυκνή βλάστηση. Από εδώ υπάρχουν δύο τρόποι για να φτάσουμε στο αλπικό: Είτε να κινηθούμε αριστερά ανάμεσα από τα δέντρα, παρακάμπτοντας την κορυφή που βρίσκεται μπροστά μας, ή να πάμε δεξιά προς το πυκνό ελατόδασος, ακολουθώντας τις στράτες των ζώων μέχρι να βγούμε στον δρόμο.

Στην πρώτη περίπτωση καλό είναι να κατευθυνθούμε ανάμεσα από τις δύο χαμηλές κορυφές, που υψώνονται μπροστά μας. Στο τέλος φτάνουμε σε διάσελο με πολλές φτέρες, ενώ αριστερά και λίγο ψηλότερα βρίσκεται μία στάνη. Με όποιο τρόπο και να ανέβουμε η ταλαιπωρία είναι δεδομένη, ενώ και οι δύο επιλογές οδηγούν στον δασικό δρόμο.

Φτάνοντας πάνω ο δρόμος οδηγεί αριστερά προς το αλπικό, ενώ δεξιά κατηφορίζει προς το χωριό. Εμείς περνάμε κατευθείαν απέναντι ακολουθώντας τις στράτες των ζώων. Αν και στην αρχή δεν φαίνεται κάποιο ίχνος μονοπατιού, το μονοπάτι υπάρχει και μάλιστα φτάνει σχεδόν μέχρι την κορυφογραμμή. Το εντοπίζουμε και το ακολουθούμε σε απότομη πλαγιά. Η πορεία του στην αρχή είναι λοξή προς τα αριστερά.

Πιο πάνω προσεγγίζουμε απότομα βράχια, που όμως το μονοπάτι τα παρακάμπτει αρκετά εύκολα. Μετά από αυτό το κομμάτι η κλίση γίνεται ακόμη πιο απότομη, ενώ το μονοπάτι αρχίζει να σβήνει. Από εδώ ανεβαίνουμε προς την κορυφογραμμή από όπου κρίνουμε ότι είναι πιο ασφαλές.

Φτάνοντας πάνω κινούμαστε αριστερά προς την κορυφή. Τα βράχια δυσκολεύουν λίγο το περπάτημα, αλλά η διαδρομή αποκτά περισσότερο ενδιαφέρον. Προσοχή χρειάζεται το τελευταίο κομμάτι, γιατί η κλίση είναι μεγαλύτερη και τα βράχια δεν είναι τόσο σταθερά. Ως εδώ η διαδρομή διαρκεί περίπου τρεις ώρες.

Φτάνοντας στην κορυφή Παπαδημήτρη, μπορούμε να συνεχίσουμε προς την κορυφή Πουλί. Κατηφορίζουμε προς τον Αυχένα, που βρίσκεται στα δυτικά μας. Η κατάβαση ως εκεί είναι πολύ εύκολη. Στη συνέχεια, ακολουθούμε πιστά τον αυχένα μέχρι να φτάσουμε στην βάση της κορυφής Πουλί. Η διαδρομή ως εδώ είναι πανέμορφη και ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να βλέπει ταυτόχρονα τα νότια, τα ανατολικά και τα δυτικά Άγραφα. Το τελευταίο κομμάτι είναι λίγο απότομο, αλλά όχι και επικίνδυνο.

Από το Πουλί μπορούμε να γυρίσουμε πίσω από άλλο μονοπάτι. Κοιτώντας πίσω τον αυχένα που διασχίσαμε, αριστερά του και χαμηλότερα διακρίνεται ένα μονοπάτι,το οποίο μπαίνει μέσα στο δάσος με τα έλατα. Καλό είναι από ψηλά να βάλουμε κάποιο σημάδι για να σιγουρευτούμε ότι θα το βρούμε. Κατηφορίζουμε μέχρι να το συναντήσουμε και το ακολουθούμε μέσα από το δάσος. Ουσιαστικά,αυτή η διαδρομή τραβερσάρει όλο τον αυχένα από την αριστερή του πλευρά όπως γυρνάμε. Συνεχίζουμε μέσα στο δάσος και προς το τέλος πλησιάζουμε ξανά στον αυχένα. Το μονοπάτι δεν έχει σήμανση, αλλά είναι εμφανές.

Όταν πλησιάσουμε την κορυφή Παπαδημήτρη,δεν ανηφορίζουμε προς αυτή, αλλά συνεχίζουμε αριστερά στην βάση της τραβερσάροντας όλη την κορυφή. Το μονοπάτι στενεύει λίγο και πλέον ακολουθούμε τις στράτες των ζώων. Προσέχουμε να μην πέσουμε πολύ χαμηλά. Καθ’ όλη την διάρκεια, παραμένουμε στο αλπικό τμήμα του βουνού. Προς το τέλος της τραβέρσας το μονοπάτι χάνεται.

Σύντομα φτάνουμε στην κορυφογραμμή (Παπαδημήτρη), που είχαμε ανέβει νωρίτερα. Για να κατηφορίσουμε πιο εύκολα, καλό είναι να πάμε λίγο δεξιά, ώστε να γυρίσουμε από την ίδια διαδρομή από την οποία ανεβήκαμε. Χαμηλά κάτω βλέπουμε τον δρόμο, προς τον οποίο θα πρέπει να κατευθυνθούμε. Εάν βρούμε το μονοπάτι το ακολουθούμε πιστά. Σε διαφορετική περίπτωση, κατηφορίζουμε από εκεί που κρίνουμε ότι είναι πιο εύκολο.

Στο τέλος της κουραστικής κατάβασης φτάνουμε στον δασικό δρόμο. Από εδώ μπορούμε να συνεχίσουμε, ακολουθώντας τον δρόμο μέχρι το χωριό ή να μπούμε στο μονοπάτι. Υπάρχει μια κόκκινη κορδέλα, που μας ειδοποιεί για την είσοδο σε αυτό. Καλό όμως είναι να γνωρίζουμε ότι, μετά από μια τόση μεγάλη διαδρομή, η επιστροφή από ένα κλειστό και ασυντήρητο μονοπάτι δεν είναι η καλύτερη ιδέα. Ο δρόμος που κατηφορίζει προς το χωριό ίσως είναι πιο σωστή επιλογή.

Από τη κορυφή Παπαδημήτρη μέχρι το Πουλί η διαδρομή διαρκεί μία ώρα.

Άγραφα

Φτέρη Αγράφων

Διάσχιση Πλάκα Μπαλντενήσι Καταραχιάς

Ορειβασία στα Επινιανά

κείμενο – φωτογραφίες: Πάνος Μπαμπαλούκας

Σχετικά άρθρα

Φαράγγι Ρατζόρεμα

mountainsGreece

Στα βουνά της Πελοποννήσου

mountainsGreece

Διάσχιση Μικρής Ζήρειας – Στέκος – Βουνό Ντουσιάς – Χιόνι

mountainsGreece